f-МЕТАЛЛҲО
Лантаноидҳо. Ин металлҳо номи умумии лантаноидҳоро доранд ва рақами
тартибии онҳо дар системаи даврии элементҳо аз 58 сар шуда, ба 71 поён
меёбад. Дар ин элементҳо қабати берунаи электронӣ бетағйир монда,
пуршавии пай дар пайи f-қишр ба амал меояд.
Дар ҳолати озод лантаноидҳо металлҳои хос мебошанд.
Оксидҳояшон дар об ҳалнашандаанд, вале онҳо обро ба осонӣ пайваст намуда,
ҳидроксидҳо ҳосил мекунанд, ки хусусияти асосӣ дошта дар об кам ҳал
мешаванд. Дар бештари пайвастагиҳояшон лантаноидҳо дараҷаи оксидшавии +3
зоҳир менамоянд:
Лантаноидҳо бо кислотаҳои нитрат, сулфат ва хлорид таъсири
мутақобил мекунанд:
Актиноидҳо. Ба ин металлҳо 14 f-элементе
дохил мешаванд, ки дар системаи даврӣ рақамҳои тартибиашон аз 90 сар
шуда, ба 103 ба охир мерасад. Дар атомҳои онҳо, чун дар атомҳои
лантаноидҳо, қабати берунаи электронӣ бетағйир монда, пуршавии пай дар
пайи f-қишр ба амал меояд. Ҳамаи актиноидҳо элементҳои радиоактивианд.
Ба ин нигоҳ накарда ҳафт элементи ин гурӯҳ ба миқдори лозимӣ дар шакли
озод ва дар намуди пайвастагиҳои гуногун, аз ҷумла оксидҳо, ҳалогенидҳо
ва ғайра ҳосил карда шудаанд. Ҳидроксидҳои актиноидҳо Э(ОН)3
хусусияти асосӣ доранд.